Korzyści i obowiązki jakie płyną z zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Większość właścicieli i szefów firm broni się przed zatrudnianiem osób niepełnosprawnych z obawy o problemy i koszty z tym związane np. dostosowanie miejsca pracy czy pomoc przy wykonywaniu niektórych czynności(tzw. pomocnika osoby niepełnosprawnej).
W tym artykule chcielibyśmy przedstawić korzyści z zatrudniania tych właśnie osób ale i obowiązki jakie temu towarzyszą.

Podstawa prawna.

Podstawowe prawa pracy oraz status prawny osoby niepełnosprawnej jako pracownika określa ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.). Obowiązuje ona w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1475).

Obowiązki pracodawcy.

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych wiąże się z rożnymi obowiązkami ze strony pracodawcy i określonymi w ustawie warunkami na jakich osoba niepełnosprawna może być zatrudniona. 

Dostosowanie miejsca pracy 

Pracodawca zatrudniając osobę niepełnosprawną ma obowiązek dostosować do jej potrzeb oraz możliwości stanowisko pracy na którym będzie ona pracować tzn. niezbędne usprawnienia i zmiany, które umożliwią wykonywanie pracy, poruszanie się oraz bezpieczną ewakuację osoby niepełnosprawnej. Przepisy regulujące tę kwestię mają na uwadze indywidualne potrzeby osoby niepełnosprawnej dlatego jeżeli osoba niepełnosprawna nie wymaga wprowadzania zmian wtedy możliwe jest zatrudnienie jej bez przeprowadzenia dostosowania.

Godziny pracy i odpoczynku

Według obowiązujących przepisów osoby z orzeczoną niepełnosprawnością mogą pracować maksymalnie 8 godzin na dobę 40 godzin tygodniowo. Wyjątkiem mogą być pracownicy o znacznym bądź umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, którzy przedstawią odpowiednie zaświadczenie, wydane przez lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne lub sprawującego nad nim opiekę o konieczności  skróconego czasu pracy. W takim przypadku będą oni mogli pracować maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo przy zachowaniu wynagrodzenia pełnego etatu. Pracownikowi niepełnosprawnemu należy się także dodatkowa przerwa w pracy (prócz przewidzianej przepisami kodeksu pracy) i wynosi ona 15 minut, wliczana jest ona do czasu pracy. Dodatkowym zakazem jest zatrudnianie osób niepełnosprawnych w porze nocnej i godzinach nadliczbowych(w przypadku osób zatrudnionych przy pilnowaniu i ochronie mienia zakaz ten nie obowiązuje, lub gdy  osoba złoży do swojego lekarza odpowiedni wniosek a on wyrazi na to zgodę)

Urlop

Pracownicy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym(chyba że na podstawie odrębnych przepisów mają prawo do dodatkowego urlopu lub urlopu przekraczającego 26 dni ). Dodatkowy urlop przydzielany jest na tych samych zasadach co zwykły czyli jest on uzależniony od stażu pracy. Pierwszy dodatkowy urlop osoba niepełnosprawna nabywa po roku od uzyskania stopnia niepełnosprawności.

 W celach wykonania badań specjalistycznych czy zabiegów leczniczych ,usprawniających lub wykonania  naprawy lub kupna zaopatrzenia ortopedycznego pracownikowi z orzeczoną znaczną lub umiarkowaną niepełnosprawnością może należeć się także raz w roku zwolnienie z pracy na 21 dni. Zachowuje on wtedy  prawo do wynagrodzenia, które obliczane jest jako ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Urlop dodatkowy i zwolnienie nie może przekraczać w roku kalendarzowym 21 dni roboczych.

Korzyści dla pracodawcy.

• Obniżenie lub całkowite zwolnienie ze składki na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Pracodawcy zatrudniający minimum 25 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty), wśród których niepełnosprawnych jest mniej niż 6 procent mają obowiązek płacenia składki w wysokości 40,65 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdą osobę brakującą do osiągnięcia żądanego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Jeżeli osoba niepełnosprawna posiada m.in. chorobę Parkinsona, stwardnienie rozsiane, niedowidzenie, głuchotę, AIDS, epilepsję, upośledzenie umysłowe i późne powikłania cukrzycy wskaźnik ten może zostać obniżony.
• Refundację części kosztów poniesionych na szkolenia niepełnosprawnych pracowników. 
• Zwrot kosztów poniesionych na adaptację pomieszczeń zakładu pracy i przystosowanie istniejących lub tworzonych stanowisk pracy dla potrzeb osób niepełnosprawnych, 
• Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej,
• Zwrot kosztów zatrudnienia asystenta osoby niepełnosprawnej (osoby pomagającej niepełnosprawnemu w miejscu pracy)
• Dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych. O takie dofinansowanie pracodawca może ubiegać się gdy zatrudnia mniej niż 25 osób (w przeliczeniu na pełne etaty) lub więcej osób, ale wśród nich co najmniej 6 proc. niepełnosprawnych. 

Obecnie kwota dofinansowania zależy od wysokości minimalnego wynagrodzenia  i czy jest to chroniony rynek pracy czy otwarty i wynosi: 

Stopień niepełnosprawności	Chroniony rynek pracy	Otwarty rynek pracy
Stopień znaczny	2700zł	1890zł
Stopień umiarkowany	1500zł	1050zł
Stopień lekki	600zł	420zł

Po 2014 r. rząd planuje zrównanie dofinansowania na obu rynkach pracy i ustalenie stałych kwot nie zależnych od wysokości  płacy  minimalnej . Wynosić mają one:

Stopień niepełnosprawności	Chroniony rynek pracy i otwarty rynek pracy
Stopień znaczny	1920zł
Stopień umiarkowany	960zł
Stopień lekki	480zł

Kwoty te miały by się zwiększyć o 640 zł w przypadku tych osób niepełnosprawnych u których orzeczono:

• chorobę psychiczną,
• niepełnosprawność intelektualną,
• całościowe zaburzenie rozwojowe lub epilepsje,
• oraz dla osób niewidomych